In delen van mijn omgeving merk ik dat de crisis nog niet voorbij is. Hoewel er ook positieve geluiden over economische groei te horen zijn, lijkt er in veel markten nog altijd minder werk te zijn. Ook worden vaker dan voor de crisis mensen om mij heen door economische omstandigheden ontslagen.In wikipedia staat de volgende omschrijving bij crisis: “Het woord 'crisis' heeft in de dagelijkse spraak een negatieve lading. Van oorsprong is de term echter neutraal. Etymologisch komt het voort uit het (oud)Griekse werkwoord κρινομαι (krinomai) met de betekenissen scheiden, schiften, onderscheiden, beslissen, beslechten, richten en oordelen. Zo bezien, is een crisis een 'moment van de waarheid', waarop een beslissing moet worden genomen die van grote invloed is op de toekomst”. Ik beleef de crisis zelf als een uitdaging van de omgeving om goed te kijken naar welke waarde je toevoegt aan diezelfde omgeving. Het dwingt om creatief te kijken naar de manier waarop je je product of dienst verkoopt.
In de training open onderhandelen halen we vaak een beroemde onderhandel parabel aan waarbij beide partijen een sinaasappel te verdelen hebben. Vanuit een positioneel perspectief krijgt ieder de helft van de sinaasappel, dat is de meest eerlijke oplossing. Op het moment dat de onderhandelaars zich echter gaan verdiepen in de achterliggende belangen van de andere partij, komen ze er achter dat de ene partij op zoek is naar het vruchtvlees om sinaasappelsap van te maken en de andere partij juist op zoek is naar de schil om marmelade van te maken. Door het doorvragen naar de achterliggende belangen, is er uiteindelijk voor beide partijen meer te verdelen.
Creativiteit komt hier in beeld wanneer beide partijen besluiten om samen te werken en opties te bedenken voor het vergroten van hetgeen er te verdelen valt. Het gezamenlijk aanleggen van een boomgaard of gebruik maken van elkaars verkoop kanalen kunnen voorbeelden zijn. Wat deze parabel laat zien is dat je samenwerking en creativiteit kunt inzetten om tot een veel grotere opbrengst te komen. Dat dit lange termijn samenwerkingsrelaties en win-win situaties oplevert spreekt eigenlijk voor zich.
In tijden van crisis, zoals we die nu meemaken lijkt hetgeen er te verdelen is steeds kleiner te worden. Wat me erg opvalt is de verschillende manier waarop er binnen bedrijven omgegaan wordt met teruglopende opdrachten of inkomsten. Aan de ene kant maak ik bedrijven mee waarbij ‘de belangrijke zaken’ achter gesloten deuren worden besproken. Voor de medewerkers kan er van de ene op de andere dag een mededeling komen dat er een of meerdere mensen ontslagen worden. Dit kan de sfeer in een bedrijf behoorlijk drukken. Het bevestigt de oude rolverdeling tussen management en medewerkers, waarbij het management beslist en de medewerkers volgen. Ik zie dat mensen hier eerder reactief van worden dan meer gemotiveerd om er samen uit te halen wat in potentie aanwezig is.
Aan de andere kant maak ik bedrijven mee waarbij er in alle openheid gezamenlijk gezocht wordt naar andere oplossingen voor de teruglopende hoeveelheid aan opdrachten. De kaarten worden op tafel gelegd. Iedereen krijgt de kans om mee te denken en mee te doen om zo samen op heel andere manier toch met elkaar te kunnen blijven samenwerken. Creatieve samenwerking opzoeken inspireert, het haalt het beste uit alle medewerkers naar boven en het zorgt voor een gevoel van verbonden zijn met elkaar. In die gevallen kan een crisis een transformerende werking hebben, waarbij er vernieuwing ontstaat vanuit creativiteit.
Door de eeuwen heen zijn heel veel bedrijven omgevallen door crisissen en veranderende economieën. Uit onderzoek naar de langst levende organisaties is gebleken dat bedrijven die creatief genoeg zijn om werkelijk te transformeren degenen zijn die overeind blijven staan. Zelf vind ik het met de aanhoudende crisis af en toe best spannend en voel de angst voor tekort opkomen als ik de hoeveelheid werk zie slinken. Maar het raakt me als er de mogelijkheid wordt gecreëerd om met elkaar creatief te worden en er echt samen voor te gaan. Dit geeft zoveel inspiratie en levert zulke goede ideeën op dat ik mijn angst snel weer voel verdwijnen en zin krijg om aan de slag te gaan, zij het wellicht op heel andere manieren dan ik eerder voor ogen had.
